May 3, 2025
Enerji
Muhammet Kılınç

Tarifeler ve Faturalandırma

Elektrik tarifeleri, abone gruplarına göre belirlenir ve dağıtım sistemi kullanıcıları ile görevli tedarik şirketlerinden enerji alan tüketicilere, bağlantı durumlarına göre farklı ücretlendirme uygulanır. Tarifeler, kWh, kW, kVarh bazında veya abone, fatura ve okuma başına olacak şekilde EPDK onaylı tarife çizelgelerine göre hesaplanır.

İçindekiler

TARİFELER VE FATURALANDIRMA

Elektrik tarifeleri, abone gruplarına göre belirlenir ve dağıtım sistemi kullanıcıları ile görevli tedarik şirketlerinden enerji alan tüketicilere, bağlantı durumlarına göre farklı ücretlendirme uygulanır. Tarifeler, kWh, kW, kVarh bazında veya abone, fatura ve okuma başına olacak şekilde EPDK onaylı tarife çizelgelerine göre hesaplanır.

Elektrik Abone Grupları ve Uygulanan Tarifeler

Elektrik tüketicileri, faaliyet alanlarına ve kullanım şekillerine göre farklı abone gruplarına ayrılır. Her grup için uygulanan tarifeler, hem kullanım alışkanlıklarını hem de mevzuata uyumu dikkate alarak belirlenir:

Sanayi Abone Grubu:

  • Sanayi sicil belgesine sahip işletmeler bu grupta yer alır.
  • Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) ve Serbest Bölgeler belirli koşullarda bu gruba dahil edilir.
  • Jeotermal kaynak üretim ve dağıtım şirketleri de belgeleri doğrultusunda sanayi abone grubuna dahil edilir.
  • Arıtma tesisleri ve kendi elektriğini üreten lisanslı üreticiler de bu tarifeden faydalanabilir.
  • Sanayi sicil belgesi yenilenmezse, abonelik kamu ve özel hizmetler tarifesine geçirilir.

Mesken Abone Grubu:

  • Konutlar, apartmanlar, konut siteleri ve ortak kullanım alanları (asansör, hidrofor vb.) bu gruptadır.
  • İbadethaneler, cemevleri, köy içme suyu tesisleri ve AFAD geçici barınma merkezleri mesken tarifesi kapsamında değerlendirilir.
  • Şehit aileleri ve gaziler için özel bir alt abone grubu bulunur.

Tarımsal Faaliyetler Abone Grubu:

  • Tarımsal sulama, süt toplama merkezleri, hayvancılık işletmeleri, seralar ve su ürünleri yetiştiriciliği yapan tesisler bu grupta yer alır.
  • Elektrik yalnızca tarımsal üretimde kullanılan ekipmanlar için geçerlidir.

Aydınlatma Abone Grubu:

  • Genel aydınlatma (cadde, sokak vb.) ve özel aydınlatma (otoyol, park, bahçe vb.) olarak ikiye ayrılır.
  • Genel aydınlatma bedeli ilgili yönetmelik kapsamında ödenirken, özel aydınlatma aboneleri enerjiyi tedarik şirketinden temin edebilir.

Kamu ve Özel Hizmetler Abone Grubu:

  • Diğer tüm abone gruplarına dahil olmayan tüketicileri kapsar. 

Her abone grubu için belirlenen tarifeler, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) onayına tabidir.

Abone Grubu Tespiti Nasıl Yapılır?

Elektrik tarifelerinin doğru uygulanabilmesi için tüketicinin abone grubunun net olarak belirlenmesi gerekir. Bu süreç, hem tüketicinin sunduğu belgeler hem de tedarik veya dağıtım şirketlerinin değerlendirmesi doğrultusunda yürütülür.

Tespiti Kim Yapar?

  • Görevli tedarikçiden enerji alan tüketiciler için: Görevli tedarik şirketi
  • Serbest tedarikçiden enerji alan tüketiciler için: Dağıtım şirketi

Başvuru Süreci

  • Müşteri; e-imza, e-posta gibi kalıcı veri saklayıcılarla ya da yazılı dilekçeyle başvuru yapabilir.
  • İlgili belgelerle birlikte abone grubu talebini şirketin değerlendirmesine sunar.

Değerlendirme Kriterleri

  • Mevzuata ve sunulan belgelere göre değerlendirme yapılır.
  • Uygun görülen abone grubu belirlenerek tüketiciye bildirilir.

Birden Fazla Gruba Uyan Tüketiciler

  • OSB ve Serbest Bölgeler hariç tutulur.
  • Tarife farkı varsa: yüksek tarifeli grup esas alınır.
  • Tarife farkı yoksa: tüketimde daha yüksek paya sahip olan grup seçilir.

Abone Grubu Değişikliği

  • Tüketici talebiyle yapılabilir; yazılı veya dijital başvuru gerekir.
  • Değişiklik bir sonraki fatura döneminden itibaren geçerli olur.

Şirket Tarafından Değişiklik

  • Şirket abone grubunu değiştirmek isterse tüketiciye bildirim yapar.
  • 30 gün içinde gerekli belgeler istenir; aksi takdirde yeni grup doğrudan atanır.

Kısa Süreli Enerji Talepleri:

Geçici elektrik bağlantısı gerektiren işler (örneğin şantiye, geçici tesisatlar veya kamu hizmetleri) için özel tarifelendirme yapılır. Bu talepler, belirli süre ve koşullara bağlı olarak dağıtım şirketi onayıyla karşılanır.

  • Sayaçla ölçüm yapılarak  veya kurulu güç ve çalışma süresine göre hesaplanan bedel  peşin alınarak elektrik verilir.
  • Kullanıcı talebi halinde, süre en fazla 3 ay daha uzatılabilir.

Dağıtım Sistemi Kullanım Bedelleri:

Elektrik dağıtım sistemini kullanan her abone, tüketim ve bağlantı koşullarına göre çeşitli bedeller ödemekle yükümlüdür. Bu bedeller, dağıtım şirketi tarafından tahsil edilir.

Dağıtım Bedeli (kWh)

Tüketilen veya üretilen elektrik miktarı baz alınarak hesaplanır.

Güç Bedeli (kW)

Çift terimli tarifeye tabi kullanıcılar için sözleşmedeki güç üzerinden aylık alınır.

Güç Aşım Bedeli

Sözleşme gücünün aşılması durumunda fazla güç için uygulanır.

Reaktif Enerji Bedeli

Reaktif enerji sınırlarının aşılması durumunda devreye girer.

Emreamade Kapasite Bedeli

Özel direkt hat kullanan üreticiler için geçerlidir.

Sisteme hazır tutulma (standby) kapasitesi üzerinden hesaplanır.

Tarife Sınıfları ve Değişiklik Kuralları

Çift Terimli Tarife:

  • Dağıtım Bedeli (kWh) + Güç Bedeli (kW) şeklinde uygulanır.
  • Zorunlu: Darbeli yük çeken sanayi tesisleri ve ark ocakları.
  • İsteğe Bağlı: Diğer OG kullanıcıları ve AG üreticileri.
  • Demandmetreli sayaç kullanımı zorunludur.

Tek Terimli Tarife:

  • Sadece dağıtım bedeli (kWh) uygulanır.
  • Çift terimli tarifeye girmeyen tüm kullanıcılar bu kapsamdadır.

Tarife Değişikliği:

  • Yılda en fazla 3 kez değiştirilebilir.
  • Talep edilen değişiklik, bir sonraki fatura döneminde geçerli olur.

Güç ve Güç Değişikliği Süreci

Tüketim profiliniz değiştikçe, sözleşme gücünüzü güncellemeniz gerekebilir. Yanlış güç sözleşmesi, ek maliyetlere sebep olabilir.

Tek Terimli Tarifelerde:

Güç, kurulu gücün %60’ı olarak kabul edilir.

Çift Terimli Tarifelerde:

Talep edilen güç doğrudan geçerli olur.

Değişiklik Kuralları:

%10’dan fazla güç aşımı tespit edilirse yeni güç sözleşmesi yapılır.

Güç değişiklikleri yılda en fazla 3 kez yapılabilir.

Değişiklikler bir sonraki fatura döneminde uygulanır.

Reaktif Enerji Tarifesi: Kimler Öder, Kimler Ödemez?

Reaktif enerji, elektrik sisteminde iş yapmayan ancak şebekeyi meşgul eden enerjidir. Bu enerjinin sınırların üzerinde kullanılması, reaktif enerji bedeli doğurur.

Kimler Muaf?

  • Mesken aboneleri
  • Aydınlatma kullanıcıları
  • Tek fazlı tüketiciler
  • Kurulu gücü 15 kW’tan düşük olanlar

Kimler Dahil?

  • < 50 kVA kullanıcılar:
    • Tüketimde aktif enerjinin %33’ünü aşarsa
    • Üretimde aktif enerjinin %20’sini aşarsa
  • ≥ 50 kVA kullanıcılar:
    • Tüketimde %20 sınırı
    • Üretimde %15 sınırı geçilirse bedel uygulanır

Önemli Detaylar:

  • İlk ihlalde ücret alınmaz, sadece fatura notu düşülür.
  • Sayaç arızası varsa aktif tüketimin %90’ı oranında bedel alınır.
  • 35 günü aşan okumalar için maksimum 35 günlük hesaplama yapılır.
  • Hatalı ölçümler belgelenirse, bir sonraki faturada iade yapılabilir.

Özel Transformatörlü Müşteriler İçin Elektrik Tarifeleri

Kendi transformatörünü kullanan aboneler için dağıtım sistemi ve enerji tüketimiyle ilgili bazı özel uygulamalar geçerlidir.

Kayıp Hesaplaması

  • Elektrik kayıpları, Dengeleme ve Uzlaştırma Yönetmeliği'nde belirtilen metodolojiye göre hesaplanır.

Transformatörün Şebekeden Ayrılması

  • Müşteri, yazılı olarak bildirim yaparsa, transformatörü geçici olarak devre dışı bırakabilir.
  • Bu süre zarfında faturalandırma yapılmaz.
  • Yılda en fazla 2 kez talep edilebilir (mücbir sebep dışında).

Üretim Tesisleri İçin Dağıtım Tarifeleri

Lisanslı Üreticiler

  • İki tarife seçeneği mevcuttur: Tek terimli veya çift terimli.
  • Uygulanan bedeller:
    • Dağıtım bedeli
    • Güç bedeli
    • Güç aşım bedeli
    • Reaktif enerji bedeli (gerektiğinde)

Lisanssız Üreticiler

  • Bedeller, sisteme oluşturulan ek maliyetlere göre farklılık gösterebilir.
Aynı Ölçüm Noktasında Üretim-Tüketim:
  • Tüketimi aşan üretim: Lisanssız üretici tarifesi uygulanır.
  • Veriş yönünde dengelenen enerji: %100 indirim
  • Üretimi aşan tüketim: Normal abone tarifesi uygulanır.
  • Çekiş yönünde dengelenen enerji: %50 indirim
Farklı Ölçüm Noktalarında Üretim-Tüketim:
  • Üretim ve tüketim bedelleri ayrı ayrı hesaplanır.
TEİAŞ Bağlantısı (İletim Sistemi):
  • Üretimin tamamı için lisanssız üretici tarifesi geçerlidir.
Çoklu Tesis İlişkilendirmesi:
  • Öncelik: Aynı ölçüm noktası
  • Sonra: Farklı noktalardaki işlemler ayrı ayrı değerlendirilir.

Özel Direkt Hat Kullananlar İçin Emreamade Kapasite Tarifesi

Dağıtım şebekesi yerine doğrudan bağlantı hattı üzerinden enerji alan kullanıcılar için özel tarifelendirme uygulanır. Bu sistem, yüksek güvenilirlik ve sürekli kapasite isteyen üreticiler tarafından tercih edilir.

Emreamade Kapasite Bedeli

  • Faturalandırma modeli: Güç bedeli + Güç aşım bedeli
  • Sayaç şartı: Demandmetreli sayaç kullanımı zorunludur. 

Uygulama Detayları

  • Dağıtım şebekesinden çekilen enerji için emreamade tarifesi uygulanır.
  • Reaktif enerji bedelleri, bağlantı tipi dikkate alınarak ayrıca hesaplanır.
  • %10’dan fazla güç aşımı tespit edilirse yeni güç sözleşmesi yapılır.
  • Tüm değişiklikler bir sonraki fatura döneminde yürürlüğe girer.

OSB Katılımcılarına Uygulanan Elektrik Bedelleri

Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) içinde faaliyet gösteren firmalar, dağıtım ve enerji tüketimi için özel faturalandırma yapısına tabidir. Bu yapı, maliyetlerin adil ve şeffaf dağıtılmasını amaçlar.

Temel Elektrik Bedelleri

  • Aktif Enerji Bedeli: Tüketilen elektrik kWh bazında
  • OSB Dağıtım Bedeli: Sistem kullanım ücreti
  • Güç ve Güç Aşım Bedelleri: Sözleşmeye göre belirlenir
  • Reaktif Enerji Bedeli: Kullanım sınırları aşılırsa uygulanır
  • Emreamade Kapasite Bedeli: Direkt hat varsa geçerlidir
  • Bağlantı, güvence ve kesme-bağlama bedelleri: OSB tarafından belirlenen üst sınırlara tabidir

Aktif Enerji Bedeli Yansıtma

  • OSB, tedarikçiden aldığı elektrik birim fiyatını maliyetine katılımcıya yansıtır.
  • Serbest tüketici statüsündeki firmalar bu sistemin dışındadır.

Sistem Kullanım Bedellerinin Dağıtımı

OSB içinde enerji tüketimi ve üretimi yapan firmalara yansıtılan sistem kullanım bedelleri, sabit ve değişken bileşenler olarak iki ana başlıkta değerlendirilir.

Sabit Bileşenler (kW Bazlı)

Tüketim (Çekiş) Yönü:
  • Toplam sabit bedel, tüm firmaların bağlantı gücü toplamına bölünür.
  • Her firma, kendi bağlantı gücüne oranla ödeme yapar.
Üretim (Veriş) Yönü:
  • Sadece üretim yapan firmaları kapsar.
  • Toplam sabit bedel, üretici firmaların bağlantı güçlerine göre dağıtılır.

Değişken Bileşenler (kWh Bazlı)

Tüketim Yönü:
  • Toplam değişken bedel, tüm katılımcıların tüketim oranına göre bölüştürülür.
Üretim Yönü:
  • Üretilen elektrik miktarına göre hesaplama yapılır.
  • Her üretici, kendi üretim miktarına göre pay öder.

Önemli Kurallar ve Sınırlamalar

  • Faturalandırma Dönemi: Bedeller aylık olarak hesaplanır ve faturalandırılır.
  • Şeffaflık Zorunluluğu: Tüm hesaplamaların katılımcılara açık olması gerekir.
  • Eşitlik İlkesi: Bedellerin tüm katılımcılara eşit ve ayrım gözetmeksizin uygulanması esastır.
  • Üst Sınırlar: Bağlantı, güvence ve kesme-bağlama bedelleri dağıtım şirketinin belirlediği maksimum tutarı aşamaz.

Pratik Hesaplama Örnekleri

Karmaşık fatura dağılımlarını somutlaştırmak için iki temel örnek üzerinden ilerleyelim:

Örnek 1 - Sabit Bedel Dağıtımı:

  • OSB'nin ödediği aylık sabit sistem kullanım bedeli: 100.000 TL
  • Toplam bağlantı gücü: 50.000 kW
  • Bir firmanın bağlantı gücü: 500 kW
  • Firmanın ödeyeceği sabit bedel: 
    • (100.000 TL / 50.000 kW) x 500 kW = 1.000 TL

Örnek 2 - Değişken Bedel Dağıtımı:

  • OSB'nin ödediği aylık değişken sistem kullanım bedeli: 200.000 TL
  • Toplam tüketim: 2.000.000 kWh
  • Bir firmanın tüketimi: 20.000 kWh
  • Firmanın ödeyeceği değişken bedel: 
    • (200.000 TL / 2.000.000 kWh) x 20.000 kWh = 2.000 TL

Katılımcılar İçin Kritik Noktalar

OSB’de faaliyet gösteren firmalar için enerji maliyetlerini yönetmek, yalnızca tüketim azaltmakla değil, aynı zamanda doğru yapılandırma ve takip ile mümkündür.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Tüketim analizi yaparak güç aşım bedellerinden kaçının.
  • Reaktif güç kompanzasyonu ile reaktif enerji cezasını önleyin.
  • Bağlantı gücünüzü optimize edin, ihtiyacınızdan fazla sözleşme yapmayın.
  • Fatura kalemlerini düzenli kontrol edin, şeffaf dağıtım kurallarına uyulup uyulmadığını denetleyin.

Perakende Satış Tarifeleri: Hangi Tarife Sizin İçin Uygun?

Tarife Türleri

Tek Zamanlı Tarife:
  • Günün tüm saatlerinde tek birim fiyat uygulanır.
  • Tahmin edilebilir ve sade bir faturalandırma sistemidir.
  • Tüm tüketici gruplarına uygundur.
Çok Zamanlı Tarife
  • Gün, üç farklı zaman dilimine ayrılır: Gündüz, Puant, Gece.
  • Her dilim için farklı fiyat uygulanır.
  • Özellikle gece tüketimi yüksek olan işletmeler için avantajlıdır.
Dönemsel Zaman Tarifeleri
Dönem Gündüz Puant Gece
Kış (Ekim–Mart) 07:00–18:00 18:00–23:00 23:00–07:00
Yaz (Mart–Ekim) 06:00–17:00 17:00–22:00 22:00–06:00
Güncellenmiş Sayaçlar İçin (Tüm Yıl) 06:00–17:00 17:00–22:00 22:00–06:00

Yeşil Tarife
  • Yalnızca yenilenebilir enerji kaynakları ile üretilmiş elektriği kapsar.
  • Çevre dostu yaklaşımı benimseyen bireyler ve kurumlar için uygundur.
  • Yılda en fazla 2 kez geçiş yapılabilir.
  • Talep sonrası geçiş bir sonraki fatura döneminde aktif olur.

Tarife Seçim Kuralları

  • Çok zamanlı tarifeye geçmek isteyenlerin, bu ölçümü destekleyen çok zamanlı sayaç kullanması gerekir.
  • Aynı kullanım yerindeki tüm aboneliklerde aynı tarife tipi geçerli olmalıdır.
  • Tarife değişikliği talepleri yılda en fazla 2 kez yapılabilir.
  • Değişiklikler yalnızca sonraki fatura döneminden itibaren geçerlidir.

İletim Sistemi Kullanıcıları İçin Özel Tarifeler

Büyük ölçekli tüketiciler ve Organize Sanayi Bölgeleri (OSB), iletim sistemine doğrudan bağlı olduklarında farklı tarife yapısına tabi olurlar. Bu yapı, TEİAŞ ile doğrudan bağlantı kuran kullanıcıları kapsar.

Kimler Bu Kapsamdadır?

  • TEİAŞ (Türkiye Elektrik İletim A.Ş.) ile bağlantı anlaşması yapan tüketiciler
  • OSB’ler ve büyük tüketim yapan sanayi tesisleri

Uygulama Kuralları

  • Görevli tedarik şirketinden enerji alımı zorunludur.
  • Tüketim miktarı yüksek olan kullanıcılar için özel iletim tarifeleri uygulanır.
  • Bağlantı seviyesine ve enerji çekiş profiline göre bedeller farklılaşır.

Kıst Uygulaması: Fiyat Geçiş Dönemlerinde Faturalandırma

Tarife fiyatlarında değişiklik olduğu dönemlerde, faturalandırmanın adil yapılması için "kıst uygulaması" devreye girer.

Uygulama Detayları

  • Sayaç okuma tarihi, dönem ortası olarak kabul edilir.
  • Fatura dönemi içindeki günlük tüketimler, eşit dağılım yöntemiyle hesaplanır.
  • Uygulama, günlük tüketimin ölçülemediği durumlar için geçerlidir.

Örnek Durum

  • Tarife 1 Mayıs’ta değişti, ancak sayaç 10 Mayıs’ta okundu.
  • 10 günlük toplam tüketim, eski ve yeni tarifeye orantılı olarak bölünür.
  • Bu sayede tüketici, adil birim fiyatla faturalandırılmış olur.

Pratik Bilgiler ve Tarife Seçiminde Tavsiyeler

Elektrik tarifesi seçimi, yalnızca bir fiyat meselesi değil; tüketim alışkanlıklarını, işletme faaliyet saatlerini ve uzun vadeli enerji stratejilerini etkileyen önemli bir karardır. İşte seçim yaparken dikkat etmeniz gereken bazı kritik noktalar:

Tarife Seçiminde Dikkat Edilmesi Gerekenler

  • Yüksek tüketimli işletmeler için genellikle çok zamanlı tarifeler daha ekonomiktir.
  • Gece ağırlıklı çalışan tesisler (soğuk hava depoları, 24 saat üretim yapan fabrikalar) gece tarifesinden avantaj sağlayabilir.
  • Ofis ve hizmet sektöründeki işletmeler, puant saatlerindeki yüksek fiyatlara dikkat etmelidir.

Zaman Dilimlerinin Önemi

  • Puant saatleri (17:00–22:00), günün en pahalı dilimidir.
  • Gece tarifesi (22:00–06:00) genellikle en düşük birim fiyatı sunar.
  • Yaz/kış saati uygulamaları, sayaçların doğru tanımlanmasını gerektirir. Aksi halde hatalı faturalandırma riski doğar.

Yeşil Tarife Avantajları

  • Tamamen yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik kullanımı sağlar.
  • Kurumsal itibar açısından çevreye duyarlı bir duruş sergilemenize katkı sağlar.
  • Zaman zaman fiyat avantajı da sunabilir; tedarikçilerin güncel tekliflerini incelemek faydalı olur.

Faturalandırma İpuçları

  • Tarife değişiklikleri yapılmadan önce fatura dönemine göre planlama yapılmalıdır.
  • Çok zamanlı tarifeye geçmeden önce tüketim alışkanlıkları mutlaka analiz edilmelidir.
  • Kıst uygulaması, faturalarda açıkça belirtilmeli ve kontrol edilmelidir.
  • Tarife ve bedel değişiklikleri resmi EPDK duyurularına göre düzenli olarak takip edilmelidir.

Dağıtım Sistemine Bağlantı Durumlarına Göre Tarife Uygulamaları

Elektrik tarifelerinde uygulanacak bedeller, yalnızca abone grubuna değil; aynı zamanda dağıtım sistemine bağlantı tipine ve gerilim seviyesine göre de değişiklik gösterir.

Temel Uygulama Prensipleri

Tüm kullanıcılar için geçerli bedeller:

  • Dağıtım bedeli (sistem kullanım ücreti)
  • Reaktif enerji bedeli (şartlar sağlandığında)

Çift terimli tarifeye tabi olanlar için ek bedeller:

  • Güç bedeli
  • Güç aşım bedeli
  • Aktif enerji bedeli (eğer görevli tedarikçiden alım varsa)

Gerilim Seviyelerine Göre Farklılaşma

  • Orta Gerilim (OG) ve Alçak Gerilim (AG) kullanıcıları farklı tarifelere tabidir.
  • Fiyatlandırma, abonenin bağlantı seviyesi ve abonelik tipi (sanayi, mesken, ticari vb.) üzerinden yapılır.

Faturalandırma Mekanizması

  • Dağıtım şirketi, tüm sistem kullanım bedellerini tedarikçiye fatura eder.
  • Tedarikçi, bu kalemleri müşteriye yansıtır.
  • İşlem ücretleri (örneğin kesme-bağlama) de bu yolla iletilir.

Örnek Senaryo:
Ticarethane (15 kW kurulu güç):

  • Tek terimli tarifeye tabidir.
  • Sadece dağıtım + aktif enerji bedeli öder.
  • Reaktif sınır aşımı yoksa ek bedel ödemez.

Sanayi Tesisi (500 kW kurulu güç):

  • Çift terimli tarifeye tabidir.
  • Dağıtım + güç + aktif enerji bedeli öder.
  • 550 kW tüketirse güç aşım bedeli devreye girer.
  • Reaktif sınır geçilirse ceza uygulanır.

Reaktif Enerji Kontrol Sistemi: Detaylı Rehber

Reaktif enerji; iş yapmayan ama şebekeyi meşgul eden enerji türüdür. Belirli sınırların üzerine çıkıldığında reaktif enerji cezası uygulanır. Bu sistem hem şebeke verimliliği hem de kullanıcı optimizasyonu açısından kritik öneme sahiptir.

Reaktif Enerji Nedir?

  • Reaktif enerji, elektrik sisteminde iş yapmayan, ancak iletim hatlarını meşgul eden enerji türüdür.
  • Endüktif reaktif enerji: Motor ve trafo gibi cihazlardan kaynaklanır.
  • Kapasitif reaktif enerji: Kondansatör ve kabloların etkisiyle oluşur.

Ölçüm Sistemi

  • Akıllı sayaçlar 8 farklı enerji türünü kaydeder
  • Her enerji türünün uluslararası standartlarda OBIS kodu bulunur

Sayaç OBIS Kodları ve Ölçüm Değerleri

Sayacı OBIS Kodları ve Ölçüm Değerleri
Enerji Türü OBIS Kodu Kısaltma Açıklama
Çekilen Aktif Enerji1.8.0ÇAETüketilen elektrik enerjisi
Verilen Aktif Enerji2.8.0VAEÜretilen elektrik enerjisi
Çekilen Toplam Reaktif Enerji3.8.0ÇREŞebekeden çekilen reaktif güç
Verilen Toplam Reaktif Enerji4.8.0VREŞebekeye verilen reaktif güç
Çekilen Endüktif Reaktif5.8.0ÇEREManyetik alan oluşturan reaktif
Çekilen Kapasitif Reaktif6.8.0ÇKREElektrik alan oluşturan reaktif
Verilen Endüktif Reaktif7.8.0VEREŞebekeye verilen endüktif reaktif
Verilen Kapasitif Reaktif8.8.0VKREŞebekeye verilen kapasitif reaktif

Sınırlar ve Aşım Kriterleri
Kriter Küçük Ölçekli (<50 kVA) Büyük Ölçekli (≥50 kVA)
Çekilen Endüktif%33’ü geçmemeli%20’yi geçmemeli
Verilen Kapasitif%20’yi geçmemeli%15’i geçmemeli
Veriş Yönü Kapasitif%33’ü geçmemeli%20’yi geçmemeli

Hesaplama Örnekleri:

Örnek 1: Küçük Ölçekli İşletme

  • Veriler:
    • Çekilen aktif (ÇAE): 8.000 kWh
    • Çekilen endüktif (ÇERE): 3.000 kVArh
    • Hesaplama: 3.000/8.000 = 0.375 (%37.5)
  • Sonuç: %33 sınırı aşıldı → Ceza uygulanır.

Örnek 2: Büyük Ölçekli Fabrika

  • Veriler:
    • Çekilen aktif (ÇAE): 50.000 kWh
    • Verilen kapasitif (VKRE): 8.000 kVArh
    • Hesaplama: 8.000/50.000 = 0.16 (%16)
  • Sonuç: %15 sınırı aşıldı → Ceza uygulanır.

Ceza Hesaplama Yöntemi

  • Aşım miktarı × Reaktif enerji birim fiyatı
  • Önemli: Birden fazla sınır aşılması durumunda en yüksek ceza uygulanır.

Reaktif Enerjiyi Azaltma Yöntemleri

  1. Kondansatör Bankları: Endüktif reaktifi dengelemek için
  2. Reaktörler: Kapasitif reaktifi dengelemek için
  3. Harmonik Filtreler: Sistemdeki harmonikleri azaltmak için
  4. Güç Faktörü Kontrol Röleleri: Otomatik kompanzasyon sağlar

Ek Bilgiler

  • Aylık bazda ölçüm yapılır.
  • Sayaç arızasında %90 oranı üzerinden tahsil edilir.
  • Hatalı ölçümler için 5 iş günü içinde itiraz hakkı vardır.

Sık Sorulan Sorular

S: Reaktif ceza ödememek için ideal güç faktörü nedir?
C: 0.95-1.00 arası idealdir. 0.90 altı risklidir.

S: Kondansatör seçerken nelere dikkat edilmeli?
C: Kurulu gücün %25-30'u kadar ve kademeli olmalıdır.

S: Reaktif bedel faturada nerede görünür?
C: "Reaktif Enerji Tüketim Bedeli" veya benzeri bir kalem olarak yer alır.

Sonuç: Doğru Tarife ile Enerji Maliyetlerinizi Kontrol Altına Alın

Elektrik tarifeleri ve faturalandırma süreçleri, yalnızca yasal bir zorunluluk değil; aynı zamanda işletmenizin maliyet yapısını doğrudan etkileyen stratejik bir konudur. Abone grubunun doğru tespiti, tüketim profilinize uygun tarife seçimi, reaktif enerji kontrolü ve OSB içi dağıtım bedellerinin şeffaf yönetimi; hem bütçenizi korumanıza hem de sürdürülebilir bir enerji politikası geliştirmenize yardımcı olur.

Enerji verimliliği kadar, enerji yönetiminin kurallarıyla uyumlu şekilde yürütülmesi de önemlidir. Bu rehberde yer alan bilgiler, hem teknik hem de yasal çerçevede doğru kararlar almanıza destek olacak temel yapıyı sunmaktadır.

Enerji Faturanızı Birlikte Optimize Edelim

Partori ile enerji süreçlerinizi analiz ediyor, tarife ve fatura yönetimini dijitalleştiriyoruz.
İster sanayi işletmesi, ister OSB katılımcısı olun; gereksiz maliyetleri önlemek ve enerji yönetimini profesyonelleştirmek için şimdi bizimle iletişime geçin.

👉 İletişime Geçin | 📊 Ücretsiz Enerji Analizi Talep Edin